Bespreking van de cijfers, verklaring van de materiële verschillen en toelichting van de elementen die een buitengewone invloed hebben op het budgettaire resultaat

Deze rubriek bevat de dagelijkse uitgaven en ontvangsten. Deze budgetten volgen we op aan de hand van een matrix die de gegevens opdeelt naar soort:

Deze onderverdeling hanteren we ook bij de bespreking van de meerjarenplanning en in het kwartaalrapport. Het is een indeling die we ook terugvinden in het vennootschapsboekhouden en in het toelichtende schema T2 van de BBC.

We registreerden iets meer ontvangsten dan budgettair vooropgesteld: 101,1%.

De ‘ontvangsten uit de werking’ liggen iets lager dan onze ramingen (98,8%). Ten opzichte van de realisatie van 2022 noteren we een stijging van 2,8%.

De realisatie van de ‘fiscale ontvangsten en boetes’ ligt mooi in lijn met onze ramingen (100,6%). We noteren evenwel een significante toename van 24% ten opzichte van 2022. Dit is in hoofdzaak te verklaren door de gestegen inkomsten uit de aanvullende belasting op de personenbelasting (+ 42%) omwille van een aanpassing van het ritme van de doorstortingen.

De twee grote belastingen die deze rubriek bepalen zijn (zie ook schema T2):

• de opcentiemen op de onroerende voorheffing: de realisatie ligt in lijn met het vooropgestelde budget: 11,75 miljoen tegenover een realisatie van 11,70 miljoen.
• bij aanvullende personenbelasting zien we een gelijkaardig verhaal: we ontvingen een bedrag van 12,91 miljoen ten opzichte van een budget van 12,68 miljoen euro.

We ontvingen iets meer werkingssubsidies dan voorzien (+1,8%). De belangrijkste werkingssubsidies die we ontvangen zijn:

• de bijdrage van de overheid voor de bezoldiging van het onderwijzend personeel (14 miljoen euro),
• Gemeentefonds (6,6 miljoen euro),
• diverse Vlaamse werkingssubsidies (2,1 miljoen euro),
• werkingstoelages onderwijs (1,4 miljoen euro),
• dotatie responsabiliseringsbijdrage (1,3 miljoen euro).

De recuperatie van de individuele dienstverlening betreft de terugvorderingen bij de cliënten van de sociale dienst van het OCMW. Het gaat over terugvorderbare steunen of terugvorderingen naar aanleiding van fraude of correcties. Deze uitgavenpost is moeilijk te ramen en is afhankelijk van de beslissingen van het Bijzonder Comité Sociale Dienst. We zien een realisatiegraad van 134,3%.

De andere operationele opbrengsten realiseren zich boven budget (116,9%). We boekten meer recuperaties en schadevergoedingen dan gepland. Ook deze budgetpost is moeilijk te ramen en is afhankelijk van ongevallen en uitkeringen van de verzekering.

Onder de financiële ontvangsten vinden we de dividenden van onze deelnemingen. Het budget was afgestemd met de ramingen van onze partners en komt overeen met de realiteit.

Onderstaande grafiek geeft de verschillen in absolute cijfers weer tussen de realisatie en het budget voor boekjaar 2023.

Voor wat betreft de exploitatieuitgaven realiseren we 98,3 % van de geraamde bedragen.

De grafiek laat zien dat een belangrijk verschil te vinden is bij de aankoop van goederen en diensten. Er werd 947.386 euro minder uitgegeven dan we begroot hadden.

De uitgaven voor energie kenden een sterke toename in 2022. Voor boekjaar 2023 zien we een terugkeer naar de niveaus van voor de energiecrisis. De uitgaven liggen dan ook merkelijk lager dan de budgetten die we voorzien hadden.

Verder stellen we vast dat onder andere de uitgaven voor schoonmaak en aankopen werkingsmateriaal lager uitvallen dan we begroot hadden.

De bezoldigingen realiseren zich voor 100,1%. De loonmassa stijgt met 3.251.246 euro tegenover 2022. Een aanzienlijk deel hiervan (1.173.402 euro) bestaat uit loonkosten die ten laste vallen van andere overheden. De toename van de categorie “C. Niet-vastbenoemd niet-onderwijzend personeel” kwam er, onder andere, door een forse toename van de responsabiliseringsbijdrage (+ 509.612 euro).

De individuele hulpverlening door het OCMW blijft binnen het vooropgestelde budget, maar we zien wel een significante toename in vergelijking met de voorbije jaren. Dit is voornamelijk te verklaren door hogere uitgaven in het kader van de Oekraïnecrisis. Hier staan echter ook inkomsten tegenover.

We realiseerden 98,7% van de toegestane werkingssubsidies. Een detail van deze subsidies vindt u bij de documentatie die samen met deze jaarrekening aan de raad wordt voorgelegd.

De andere operationele uitgaven worden voor 249,9% gerealiseerd. Hierin vinden we onder andere de betaling van de onroerende voorheffing en minwaarden op de realisatie van operationele vorderingen.

De financiële uitgaven werden gerealiseerd voor 96,3%. De budgetten werden afgestemd met de leningsvooruitzichten van de banken.

Het exploitatieresultaat is aanzienlijk beter dan gebudgetteerd: we noteren een positief exploitatiesaldo van 5.497.971 euro.

Dit goede resultaat verklaart ook de toename van de autofinancieringsmarges: deze indicatoren zetten dit resultaat af tegenover de leningslasten.

Ten opzichte van 2022 stellen we vast dat onze exploitatieontvangsten toenemen met 12% (+ 7.946.730 euro). De exploitatieuitgaven kennen een minder sterkere groei van 4,5% (+ 2.984.972 euro). Dit maakt dat het exploitatieresultaat toeneemt van 536.213 euro in 2022 tot 5.497.971 euro in 2023.

De sterke toename van onze ontvangsten (voornamelijk de fiscale ontvangsten) hebben een grote invloed op de cijfers van 2023. Het exploitatiesaldo kent een sterke toename en zorgt ervoor dat de autofinancieringsmarge positief wordt.

Uit het schema J2 kunnen we de realisatie van de investeringsbudgetten afleiden:

We realiseren 51,8% van onze geraamde investeringsuitgaven en 31,1% van onze investeringsontvangsten.

Doorheen het jaar volgen we de investeringsbudgetten op per investeringsproject. Per project registreerden we de volgende ontvangsten:

• IP-03: we ontvingen de eerste betaling in het kader van de verkoop van het project “Stadsterras”,
• IP-04: er zijn nog geen inkomsten vanuit de verkoop van de Sint Benedictussite,
• IP-05: we registreerden de laatste schijf van de verkopen van het project Perenpit,
• IP-06: we ontvingen nog geen subsidies voor de fietsostrade,
• IP-12: we ontvingen bedragen voor de DBFM van de scholen en VIPA-subsidies voor het woonzorgcentrum,
• IP-20: we ontvingen een subsidie van 60.612 euro voor veilige schoolroutes,
• IP-21: we ontvingen 53.979 euro van Fluvius in het kader van de overname van de openbare verlichting,
• IP-24: de Mortselse scholen hebben recht op een subsidie voor de digisprong. Deze gelden werden deels in 2021 en 2022 ontvangen, maar worden naarmate de gemaakte uitgaven in resultaat genomen.

We realiseerden 51,8% van de budgetten die we voorzagen voor de investeringsuitgaven.

Deze lage realisatiegraad heeft te maken met het vertragen van een aantal grote investeringsprojecten, maar is grotendeels eigen aan de manier waarop BBC werkt: bij een gunning moet het ganse budget voorhanden zijn. De jaarrekening rapporteert echter niet over de bestelde bedragen, maar over wat er effectief gefactureerd is. Indien er een project van 10 miljoen gegund werd in 2023 zal dit budget voorzien zijn, maar als er op 31 december geen factuur voor dat project is geboekt zal de realisatiegraad 0% zijn.

Sommige investeringsprojecten zijn gelinkt aan een actieplan, dat in de tweede kolom van de tabel wordt weergegeven. De actieplannen en de realisatie van hun budgetten worden in detail besproken in de beleidsevaluatie. De investeringen die niet aan een actieplan gelinkt zijn worden hieronder verder toegelicht.

• IP-03: Voor het project Stadsterras werd er 950.553 euro uitgegeven voor de bouw van de ondergrondse parking;
• IP-09: We realiseerden tal van ingrepen en onderhoudswerken aan ons patrimonium;
• IP-11: We investeerden in een gecombineerde machine voor onkruidbestrijding en diverse kleinere investeringen zoals fietsen, meubilair, muziekinstrumenten en dergelijke;
• IP-12: Op deze plaats budgetteerden we de investeringstoelagen voor de hulpverleningszone en de erediensten;
• IP-13: Op het vlak van ICT werden onder andere nieuwe telefoontoestellen aangekocht voor het woonzorgcentrum en laptops en smartboards voor de scholen in het kader van de digisprong;
• IP-21: De deelname van Fluvius werd conform de richtlijnen van de centrale overheid ingeboekt.

De niet-aangewende uitgaven en ontvangsten werden eind februari door het vast bureau en het college van burgemeester en schepenen integraal overgedragen naar 2024.

De ontvangsten op de financieringsrubriek bestaan uit verschillende elementen:

• De participatie van Fluvius, die conform de richtlijnen van het bestuurlijk toezicht werd ingeboekt, genereert een ontvangst op deze rubriek van 327.673 euro,
• Het AGB betaalde in 2023 een schijf van 200.333 euro terug van de lening die de stad haar ter beschikking stelde,
• De Kompanie betaalde 4.000 euro aan renteloze leningen terug.

In het meerjarenplan werd een opname van een overbruggingskrediet van 15.000.000 euro voorzien. In realiteit werd er een bedrag van 4.000.000 euro opgenomen onder de vorm van commercial paper. Vermits deze opname gebeurde voor een periode korter dan 1 jaar, wordt ze niet opgenomen in bovenstaand schema.

De uitgaven bestaan uit de kapitaalsaflossingen van onze diverse leningen ten belope van 3.108.563 euro en de terugbetaling van een lening bij IGEAN ten belope van 112.021 euro.

Vermits een groot deel van de voorziene investeringsuitgaven zich niet realiseerden in 2023 maar werden doorgeschoven naar 2024, was er lager dan voorziene financieringsnood in 2023. Er was dan ook geen noodzaak om al een nieuwe langlopende lening op te nemen. In de realiteit werd er gekozen om ons te financieren met kortlopend commercial paper ten belope van 4.000.000 euro. Vermits dit schuldpapier een looptijd heeft korter dan 1 jaar, wordt het niet opgenomen in de wettelijke schema’s. Dit resulteert in een negatief financieringssaldo. 

De exploitatie, de investeringen en de financiering bepalen samen het budgettair resultaat van het boekjaar. Deze bedragen komen samen in het schema J2.

Lokaal bestuur Mortsel sluit 2023 af met een beschikbaar budgettair resultaat van – 3.565.825 euro. Dit is een sterke daling ten opzichte van 2022. Dit verschil kan als volgt verklaard worden:

• het exploitatieresultaat is aanzienlijk beter dan voorzien;
• verschillende investeringen zijn niet gerealiseerd in 2023, waardoor het uitgavenbudget van 28,7 miljoen euro slechts ten belope van 14,9 miljoen euro werd gerealiseerd;
• omdat er minder investeringen moesten betaald worden, werd ook de voorziene lening niet opgenomen. Daardoor is de realisatiegraad van de financieringsontvangsten laag.

Het budgettair resultaat van 2023 zal met de volgende aanpassing aan het meerjarenplan worden ingeschreven als beginbedrag voor 2024.